Μετά
την μάχη του Σαρανταπόρου στις 9 Οκτωβρίου του 1912, που υπήρξε η
πρώτη πολεμική επιχείρηση της Ελλάδας στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο και
θρίαμβος πραγματικός του ελληνικού στρατού, οι Τούρκοι εγκατέλειψαν το
Σαραντάπορο και τα Σέρβια, αφού πρώτα τα έκαψαν.Η Κοζάνη εγκαταλείφθηκε
αμαχητί. Πανικόβλητος ο κύριος όγκος της Τούρκικης φρουράς της πόλης
εγκατέλειπε τα όπλα, αρπάζοντας ψωμιά, τρόφιμα και κρέατα από φούρνους,
μαγαζιά και κρεοπωλεία σπάζοντας τις πόρτες τους. Στο μεταξύ οι
Κοζανίτες έτρεξαν στους τούρκικους στρατώνες κι άρπαξαν όπλα,
πυρομαχικά, τρόφιμα, φάρμακα κι ότι άλλο υπήρχε μέσα σ'αυτές. Από όλες
τις γειτονιές κατέβηκαν οπλισμένοι κάτοικοι στην εκκλησία του Αγίου
Νικολάου στο κέντρο της πόλης. Κάποιοι τοποθέτησαν στο καμπαναριό τη
γαλανόλευκη και το σταυρό της ορθοδοξίας. Αυτά όλα έγιναν το απόγευμα
γύρω στις 3 με 4.Ενώ οι καμπάνες ηχούσαν χαρμόσυνα, ο λαός δεν άργησε να
βρεθεί στην έξοδο της πόλης με τα βλέμματα προσηλωμένα στο μέρος απ'
όπου θα έφταναν οι ελευθερωτές. Μόλις οι Κοζανίτες αντίκρισαν τους
στρατιώτες καβαλάρηδες ξέσπασαν σε ζητωκραυγές και σε παρατεταμένα
χειροκροτήματα. Η δουλεία των 459 ετών είχε υποχωρήσει.
Οι
σκηνές αυτές εξελίχτηκαν στις 11 Οκτωβρίου 1912, 5 η ώρα το απόγευμα
κατά μήκος της οδού από τον σημερνό κόμβο Θεσσαλονίκης - Αθηνών μέχρι
την είσοδο της πόλης σημερινό κτίριο τεχνικού του Ο.Τ.Ε., που από τότε
ονομάστηκε οδός 11ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ.Στο Δημαρχείο παρέδωσαν τα ξίφη ο αρχίατρος Χουσείν, ο αρχιφαρμακοποιός Πιναρδάκης Κρης χριστιανός και κάποιος Άραβας αξιωματικός. Ελήφθη μέριμνα για τους 57 Τούρκους τραυματίες από τους οποίους κάποιοι ήταν αξιωματικοί.Την επόμενη μέρα 12 Οκτωβρίου 1912 με πανηγυρική όψη η πόλη γεμάτη σημαίες υποδέχτηκε τμήματα των Μεραρχιών και το υπόλοιπο της ταξιαρχίας του ιππικού καθώς και τον Αρχιστράτηγο Διάδοχο Κωνσταντίνο. Μόλις έφτασε ο Αρχιστράτηγος έγινε δοξολογία και όταν αυτή τελείωσε το επιτελείο του στρατού εγκαταστάθηκε στα γραφεία της Μητρόπολης . Την Κυριακή 14 Οκτωβρίου έφτασε στην Κοζάνη και ο Έλληνας βασιλιάς Γεώργιος κι έμεινε στο σπίτι του Κωνσταντίνου Δρίζη , που ήταν στο κέντρο της πόλης μαζί με την ακολουθία του .Από εκεί έδωσε διαταγή μια μικρή δύναμη να απελευθερώσει τα Καιλάρια και ο υπόλοιπος στρατός να κινηθεί προς Βέροια και Θεσσαλονίκη που κινδύνευε πλέον από τον Βουλγαρικό στρατό , που με ραγδαία προέλαση είχε φθάσει μέχρι τον Αξιό ποταμό , που ευτυχώς είχε κατεβάσει πολύ νερό πλημμυρίζοντας τον κάμπο και είχε ανακόψει την πορεία του .Μπήκε, λοιπόν, το <ελληνικό> στις 11 ΟΚΤΩΒΡΊΟΥ 1912, όταν Μητροπολίτης της πόλης της Κοζάνης ήταν ο Φώτιος, Δήμαρχος ο Νικόλαος Αρμενούλης και Γυμνασιάρχης ο Παναγιώτης Λιούφης.
Η
Κοζάνη έγινε και τυπικά ελληνική, περιλήφθηκε δηλαδή μέσα στα
καινούρια σύνορα της Ελλάδας, πεντακόσια σχεδόν χρόνια μετά την ίδρυσή
της. Στην πραγματικότητα όμως ήταν πάντοτε ελληνική σε όλη της την
ιστορική πορεία στην Τουρκοκρατία , γιατί σαν επαρχία ανήκε στην μητέρα
του Σουλτάνου και οι εκάστοτε άρχοντες της πόλης με τους κατάλληλους
χειρισμούς και χρήματα των πλούσιων Κοζανιτών εμπόρων από την ξενιτιά ,
είχαν αποκτήσει πολλά προνόμια και τα απολάμβαναν ως την απελευθέρωσή
της . Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω γεγονός . Οι πρώτες καρτ ποσταλ
που πωλούνταν στην πόλη για τους Έλληνες φαντάρους απεικόνιζαν την
είσοδο του ιππικού στην πόλη και ανάμεσα στα σπίτια ξεχώριζαν Τούρκικα
τζαμιά . Η Κοζάνη όμως δεν είχε ούτε ένα Τούρκικο τζαμί , ούτε Εβραϊκή
συναγωγή και έτσι σε μια βδομάδα τυπώθηκαν νέες καρτ ποσταλ χωρίς
τζαμιά , γιατί οι φαντάροι σταμάτησαν να αγοράζουν τις παλιές , καθώς
διαπίστωσαν την πραγματικότητα και το τόνιζαν στην πίσω πλευρά της
κάρτας , όταν έγραφαν στους δικούς τους .Πηγή: newsinnews.gr
ΠΗΓΗ: http://m.tovoion.com