ΠΟΛ ΚΟΝΡΟΙ
Τη θηριωδία που αντίκρισα στη Συρία δεν την έχω ξαναζήσει
Ο 47χρονος πολεμικός ανταποκριτής των «Sunday Times» μιλά από το
νοσοκομείο του Λονδίνου, όπου νοσηλεύεται μετά τον τραυματισμό του στη
Συρία, για τις σφαγές που πραγματοποιούν οι δυνάμεις του καθεστώτος στη
μαρτυρική πόλη Χομς, ενώ σοκαρισμένος διηγείται τον θάνατο της φίλης
του, δημοσιογράφου Μαρί Κόλβιν
Οσο
μεγαλώνουν τα παιδιά μου, νομίζω ότι αποδέχονται τις επιλογές μου. Με
το παρά-δειγμά μου, προσπαθώ να τους δείξω πως αξίζει να ρισκάρουν γι'
αυτό που αγαπούν
Ο 47χρονος Βρετανός φωτορεπόρτερ Πολ Κόνροϊ ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Βετεράνος των πολεμικών ανταποκρίσεων, ο Κόνροϊ ήταν εκεί στις 22 Φεβρουαρίου όταν οι δυνάμεις του Μπασάρ αλ Aσαντ βομβάρδισαν το κέντρο Τύπου στη συριακή πόλη Χομς σκοτώνοντας δύο δημοσιογράφους: την Αμερικανίδα πολεμική ανταποκρίτρια Μαρί Κόλβιν και τον Γάλλο φωτογράφο Ρεμί Οσλίκ.
Στενός συνεργάτης της Κόλβιν (οι δύο τους είχαν «υπηρετήσει» μαζί ως δίδυμο στη Λιβύη το 2011, καλύπτοντας δημοσιογραφικά την ανατροπή του Καντάφι για λογαριασμό των «Sunday Times»), ο Βρετανός είδε την Αμερικανίδα ρεπόρτερ να πεθαίνει στα χέρια του, ενώ από την εν λόγω επίθεση τραυματίστηκε και ο ίδιος σοβαρά στα πόδια.
«Δεν
υπάρχουν λόγια που να περιγράφουν τη σφαγή και το αιματοκύλισμα», λέει ο
Πολ Κόνροϊ, ο οποίος έζησε τη φρίκη του βομβαρδισμού της συριακής πόλης
Χομς.
Περίπου έναν μήνα μετά τον τραυματισμό του στη Χομς και ακριβώς έναν χρόνο μετά την έναρξη της λαϊκής εξέγερσης ενάντια στο καθεστώς Ασαντ, ο 47χρονος μιλάει στο «Εθνος της Κυριακής» από το κρεβάτι του λονδρέζικου νοσοκομείου στο οποίο εξακολουθεί να νοσηλεύεται.
Από τον τραυματισμό σας στη Συρία έχει περάσει σχεδόν ένας μήνας. Εχετε αναρρώσει;
Δυστυχώς, ακόμη όχι. Νοσηλεύομαι σε νοσοκομείο του Λονδίνου και από ό,τι φαίνεται, θα χρειαστεί να παραμείνω εδώ άλλη μία εβδομάδα ή δύο. Χτυπήθηκα από τα θραύσματα αμυντικής χειροβομβίδας (σράπνελ) και η μία από τις πληγές στο πόδι μου έχει μολυνθεί.
Πόσες ημέρες μείνατε συνολικά στη Συρία;
Συνολικά πάνω από δύο-τρεις εβδομάδες. Στη Συρία πήγα δύο φορές. Η πρώτη ήταν τον Ιανουάριο και η δεύτερη στις αρχές του Φεβρουαρίου.
Οταν ετοιμαζόσασταν να ανεβείτε στο αεροπλάνο για τη Συρία, περιμένατε πως υπήρχε περίπτωση η ζωή σας να μπει σε τόσο μεγάλο κίνδυνο και να χάσετε τη συνεργάτιδά σας;
Οχι. Είχαμε επίγνωση ότι τα πράγματα θα ήταν δύσκολα και επικίνδυνα αλλά πάντοτε, όταν ετοιμάζεσαι να φύγεις για κάποιο μέτωπο, περιμένεις ότι όλα θα πάνε καλά. Δεν σκέφτεσαι τα αρνητικά που μπορεί να σου τύχουν.
Τώρα, έπειτα από τον δικό σας τραυματισμό και τον θάνατο της Μαρί Κόλβιν, πιστεύετε ότι η συγκεκριμένη δημοσιογραφική αποστολή άξιζε τον κόπο;
Ναι. Οπως κάθε δημοσιογραφική ανταπόκριση, έτσι και αυτή άξιζε για μια σειρά από λόγους. Αποστολή του πολεμικού ανταποκριτή είναι να φέρνει στο φως και να κάνει γνωστά στο ευρύ κοινό όσα συμβαίνουν στο πεδίο των συγκρούσεων.
Εάν δεν έκανε κανείς αυτήν τη δουλειά, τότε ο κόσμος δεν θα είχε μάθει ποτέ για σφαγές του παρελθόντος, όπως για παράδειγμα η σφαγή του 1982 στη Χάμα που είχε διατάξει ο Χαφέζ αλ Ασαντ, πατέρας του σημερινού Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ.
Τα τελευταία χρόνια έχετε, με την ιδιότητα του φωτορεπόρτερ, βρεθεί και σε άλλες πολεμικές ζώνες. Σε τι διαφέρει η κατάσταση που ζήσατε στη Συρία από όσα είχατε ζήσει αλλού στο παρελθόν;
Συνήθως, στις πολεμικές ζώνες υπάρχουν ομάδες ενόπλων που μάχονται η μία ενάντια στην άλλη. Αντιθέτως, στη Συρία έχουμε έναν καθεστωτικό στρατό ο οποίος έχει στραφεί ενάντια στον άμαχο πληθυσμό και σκοτώνει αδιακρίτως.
Την αγριότητα και τη θηριωδία που είδα στη Συρία δεν τις έχω ξαναζήσει πουθενά αλλού. Δεν υπάρχουν λόγια που να περιγράφουν τη σφαγή και το αιματοκύλισμα. Πρόκειται για έγκλημα, όχι για έγκλημα πολέμου, για στυγνό έγκλημα.
Το φανταζόσασταν ποτέ ότι ο Ασαντ θα έφτανε σε τέτοιες αγριότητες;
Η αλήθεια είναι πως όχι. Πέρυσι ήμουνα στη Λιβύη καλύπτοντας την ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι για τους «Sunday Times». Θα μπορούσα να περιμένω τέτοιου τύπου αγριότητες από τον ανισόρροπο Μουαμάρ Καντάφι αλλά όχι από τον Μπασάρ αλ Ασαντ, ο οποίος μέχρι πρότινος έδινε την εντύπωση ενός μορφωμένου, «δυτικόστροφου» ηγέτη. Ωστόσο, πλέον, έπειτα από τα γεγονότα του τελευταίου έτους, ο Ασαντ είναι στα μάτια μου ο πιο αδίστακτος ηγέτης-δολοφόνος των τελευταίων 50 ετών.
Θεωρείτε πως όταν οι δυνάμεις του καθεστώτος σας επιτέθηκαν στη συνοικία Μπάμπα Αμρ της Χομς, γνώριζαν πως χτυπούσαν δημοσιογράφους από το εξωτερικό;
Ναι, οπωσδήποτε.
Εχετε καταφέρει να διατηρήσετε επαφή με κάποιους ανθρώπους πίσω στη Συρία;
Ναι, διατηρώ κάποιες περιορισμένες επαφές. Η εικόνα που έχω είναι πως το μακελειό όχι μόνο συνεχίζεται αλλά και χειροτερεύει μέρα με τη μέρα.
Φαίνεται πως η ισοπέδωση της Μπάμπα Αμρ ήταν μόνο η αρχή, ένα σημάδι πως τα ίδια επρόκειτο να γίνουν και στις υπόλοιπες πόλεις της Συρίας.
Κατά την άποψή σας, ποια θα πρέπει να είναι η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας;
Θεωρώ πως πρέπει να σταματήσουν τώρα όλες οι προσπάθειες διπλωματικής επίλυσης της κρίσης και όλη αυτή η ανοησία με τη μεσολάβηση του Κόφι Ανάν, του απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών και του Αραβικού Συνδέσμου για τη Συρία. Η πολιτική διαπραγμάτευση θα έπρεπε να είχε γίνει πριν από αρκετούς μήνες. Θα έπρεπε να είχε ασκηθεί ασφυκτική πίεση στη Ρωσία και στην Κίνα, ειδικά στη Ρωσία, ώστε αυτές να μην ασκήσουν βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ωστόσο, πλέον, όσο συνεχίζονται οι συνομιλίες, παράλληλα συνεχίζεται και η σφαγή των αμάχων από το καθεστώς.
Θεωρείτε πως θα μπορούσε και στη Συρία να γίνει μια επέμβαση όπως αυτή που έγινε πέρυσι στη Λιβύη;
Ναι, ενδεχομένως ακόμη και μια περισσότερο άμεση από αυτή της Λιβύης. Για εμένα, θα έπρεπε το συντομότερο ολόκληρες περιοχές της Συρίας να μετατραπούν σε ζώνες αποκλεισμού-απαγόρευσης εισόδου για τα καθεστωτικά συριακά στρατεύματα (no-go zones), ώστε να μπορέσει ο άμαχος πληθυσμός να προστατευθεί.
Μόνο έτσι μπορεί κανείς στην παρούσα φάση να υπερασπιστεί τους απλούς πολίτες. Δεν μιλάω καν για αλλαγή καθεστώτος. Ολα αυτά θα έρθουν σε δεύτερο χρόνο. Αλλωστε, επί της ουσίας το καθεστώς είναι ήδη νεκρό. Εχει ήδη χάσει κάθε νομιμοποίηση.
Σκοπεύετε να επιστρέψετε ως φωτογράφος στα πολεμικά μέτωπα αφού γίνετε καλά;
Ναι, σίγουρα. Για εμένα, η δουλειά του πολεμικού ανταποκριτή δεν είναι κάτι παραπάνω από επάγγελμα.
Τι λέει η οικογένειά σας, τα τρία σας παιδιά και η σύζυγός σας, για αυτές σας τις επιλογές;
Ο ένας μου υιός μου είπε μια φορά: «μπαμπά, είσαι μαλ...»... χαχα. Εχω τρία παιδιά: 19, 17 και 10 ετών. Οσο μεγαλώνουν, νομίζω ότι καταλαβαίνουν και αποδέχονται τις επιλογές μου.
Αλλοι γονείς ενδιαφέρονται να δώσουν στα παιδιά τους μια μεγάλη περιουσία ως κληρονομιά κι άλλοι ακριβά αυτοκίνητα.
Εγώ, με το παράδειγμά μου, προσπαθώ να τους μεταδώσω μια αίσθηση ανεξαρτησίας, να τους δείξω πως αξίζει να ρισκάρουν για αυτό που αγαπούν και πως δεν πρέπει να διστάζουν να πιέζουν τα πράγματα.
Στη Συρία, στην ίδια επίθεση που τραυματιστήκατε εσείς, έχασε τη ζωή της η στενή σας συνεργάτιδα και διακεκριμένη πολεμική ανταποκρίτρια Μαρί Κόλβιν. Πώς έχει μείνει στη μνήμη σας η Κόλβιν;
Οι αναμνήσεις απ' όσα έζησα μαζί της είναι τόσο πολλές που πραγματικά δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια. Η χρονιά που περάσαμε πέρυσι μαζί στη Μισράτα της Λιβύης ως ανταποκριτές των «Sunday Times» ήταν επαγγελματικά η καλύτερη χρονιά της ζωής μου.
Τη Μαρί τη θυμάμαι να χαμογελάει κυριολεκτικά έως την τελευταία στιγμή προτού μας χτυπήσει η βόμβα, ως μια θαρραλέα και χαρισματική γυναίκα-ρεπόρτερ. Σκοπεύω να γράψω κάποια στιγμή ένα βιβλίο για όσα έζησα δίπλα της.
Με την Ελλάδα έχετε σχέσεις;
Ναι, έχω ζήσει και δουλέψει για ένα διάστημα στην Κρήτη -στο Ηράκλειο, στην Παλαιόχωρα και σε ένα άλλο μικρό χωριό- στις αρχές της δεκαετίας του 1980, μαζεύοντας σταφύλια. Από την Κρήτη έχω τις καλύτερες αναμνήσεις. Η τελευταία φορά που πήγα εκεί ήταν πριν τρία-τέσσερα χρόνια.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
gskafidas@pegasus.gr
Πηγη: ΕΘΝΟΣ
