7 μύθοι και 1 βεβαιότητα για το ελληνικό δημόσιο
Μύθος 1ος: Ο αριθμός των ΔΥ δεν είναι μεγάλος, βρίσκεται στο μέσο όρο των χωρών της Ευρώπης. Πράγματι, αν συγκρίνουμε τον αριθμό των ΔΥ με τον πληθυσμό, είμαστε στο μέσο όρο. Αν όμως τον συγκρίνουμε με τον αριθμό όσων εργάζονται (αφαιρέσουμε δηλαδή συνταξιούχους και ανέργους) τότε είμαστε πολύ υψηλότερα από τα ευρωπαϊκά αντίστοιχα. Έχουμε συνολικά 4.7 εκατομμύρια οικονομικά ενεργούς πολίτες, από τους οποίους 1.5 εκ. άνεργοι και 900 χιλ. ΔΥ. Ταυτόχρονα, έχουμε 2.8 εκ. συνταξιούχους. Είναι λοιπόν μαθηματικά αδύνατον να συντηρηθεί στις παρούσες συνθήκες αυτό το κράτος (περαιτέρω μείωση των μισθών θα σήμαινε ακόμη μεγαλύτερη σπατάλη, αφού εντωμεταξύ θα χάναμε και τις όποιες δημόσιες υπηρεσίες παρέχονται σήμερα).
Μύθος 2ος: Οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν είναι αρκούντως παραγωγικοί. Ελλείψει αξιολόγησης, στο δημόσιο συναντά κανείς κάθε καρυδιάς καρύδι. Υπάρχουν επίορκοι, τεμπέληδες και κοπανατζήδες, όπως υπάρχουν και άνθρωποι που με το φιλότιμό τους κρατούν στην πλάτη ολόκληρη τη δημόσια διοίκηση. Η συνολικά χαμηλή παραγωγικότητα του ελληνικού δημοσίου, οφείλεται κυρίως στην έλλειψη μηχανοργάνωσης (που κανονικά θα οδηγούσε σε αποχωρήσεις), στην κακή κατανομή του προσωπικού, στην έλλειψη αξιολόγησης και στην έλλειψη κινήτρων και ποινών. Η πολυνομία και η υπερβολική γραφειοκρατία (προϊόντα συχνά του υπερπληθυσμού υπαλλήλων και οργανισμών) επίσης δεν βοηθούν στην άνοδο της παραγωγικότητας. Ταυτόχρονα, υπάρχουν άνθρωποι με πολλά προσόντα και ικανότητες, που προσλήφθηκαν μέσα από αδιάβλητους διαγωνισμούς, όπως υπάρχουν και άνθρωποι χωρίς προσόντα και χωρίς ικανότητες, που προσλήφθηκαν ρουσφετολογικά – οι τελευταίοι μάλιστα βρίσκονται συχνότερα σε θέσεις ευθύνης…! Είναι λάθος λοιπόν να βάζουμε όλους τους ΔΥ στο ίδιο τσουβάλι.
Μύθος 3ος: Η απόλυση μερικών χιλιάδων ΔΥ θα φέρει περαιτέρω ύφεση, αφού θα μειωθεί ακόμη περισσότερο η κατανάλωση. Αυτό είναι λάθος! Οι μισθοί των ΔΥ – που υποτίθεται ότι θα χαθούν από την κατανάλωση αν αυτοί απολυθούν – δε φυτρώνουν στα δέντρα. Αφαιρούνται μέσω φόρων και εισφορών από την αγορά! Τα χρήματα λοιπόν που θα ξόδευαν οι απολυμένοι ΔΥ, απλώς θα τα ξοδέψουν οι ιδιώτες που τους πλήρωναν με τους φόρους τους ή θα μείνουν στις τσέπες των καταστηματαρχών, που τώρα θα χρειάζεται να πληρώνουν χαμηλότερους φόρους και χαράτσια.
Μύθος 4ος: Η απόλυση μερικών χιλιάδων ΔΥ θα επιδεινώσει την ανεργία. Στην πραγματικότητα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: Η διατήρηση θέσεων στο δημόσιο τομέα, είναι αυτή που προκαλεί την ανεργία! Με το μέσο μισθό του δημοσίου να είναι περίπου 2,5 φορές μεγαλύτερος από το μέσο μισθό στον ιδιωτικό τομέα, η διατήρηση κάθε θέσης στο δημόσιο κοστίζει στην απώλεια 2,5 θέσεων στον ιδιωτικό τομέα, αν υποθέσουμε ότι μια επιχείρηση έχει ισοσκελισμένο ισολογισμό. Αν μάλιστα μια επιχείρηση έχει ζημιές (η πλειοψηφία σήμερα) ο αριθμός των θέσεων που θα χαθούν και φέτος από τον ιδιωτικό τομέα, μπορεί να είναι 3 ή και 4 φορές ο αριθμός των δημόσιων θέσεων που θα διατηρηθούν.
Μύθος 5ος: Όσο μεγαλύτερο δημόσιο έχουμε, τόσο περισσότερες δωρεάν υπηρεσίες απολαμβάνουμε. Η παραπάνω παραδοχή αποτελεί τη βασικότερη παρανόηση της σύγχρονης Ελλάδας. Δωρεάν υπηρεσίες ΔΕΝ υπάρχουν. Κάθε υπηρεσία κοστίζει σε υλικά, ενέργεια και εργατοώρες, που κάποιος πληρώνει. Αυτός ο κάποιος είμαστε εμείς! Τις μεν ιδιωτικές υπηρεσίες τις πληρώνουμε απευθείας, τις δε δημόσιες μέσω των φόρων, των εισφορών αλλά και των δανείων που η χώρα λαμβάνει στο όνομά μας. Αυτό που κάνει το κράτος στην ουσία, είναι να διαχειρίζεται για εμάς, μέρος των χρημάτων μας.
Μύθος 6ος: Όντας απρόσωπο, το δημόσιο διασφαλίζει πιο δίκαιες υπηρεσίες προς τον πολίτη. Σε αντίθεση, οι ιδιώτες σκέφτονται μόνο το κέρδος τους. Κι όμως! Το δημόσιο χρησιμοποιείται κατεξοχήν για την ικανοποίηση ρουσφετιών και την εξυπηρέτηση ημετέρων. Ταυτόχρονα, η παραπάνω παραδοχή, λαμβάνει – λανθασμένα – ως δεδομένο πως, η επιδίωξη κέρδους είναι κακό πράγμα. Στην πραγματικότητα, όταν το κράτος φροντίζει για την τήρηση των νόμων, η επιδίωξη κέρδους είναι επωφελής για τους καταναλωτές: ο ιδιώτης έχει συμφέρον να γίνεται όλο και καλύτερος, όλο και φθηνότερος από τους ανταγωνιστές του, αν θέλει να διασφαλίσει την κερδοφορία του. Επί πλέον, όσο κερδίζει αυτός τόσο αυξάνονται και οι φόροι που πληρώνει. Καμία χώρα δεν κέρδισε από το να έχει πολλές ζημιογόνες επιχειρήσεις. Από την άλλη, υπάρχουν πράγματι ορισμένες κοινωνικές λειτουργίες, που είτε αφορούν την ίδια τη λειτουργία του πολιτεύματος, είτε είναι από τη φύση τους μονοπωλιακές. Αμφότερες θα ήταν επικίνδυνο να ανατεθούν σε ιδιώτες. Παραδείγματα των πρώτων αποτελούν η άμυνα, η αστυνόμευση, η απονομή δικαιοσύνης, η προστασία του περιβάλλοντος, η άσκηση προνοιακής πολιτικής κ.α. και των δεύτερων η διαχείριση δικτύων, όπως αυτό για τη μεταφορά (αλλά όχι την παραγωγή ή τη διανομή) ηλεκτρικής ενέργειας, οι αγωγοί φυσικού αερίου, πετρελαίου και νερού, το σιδηροδρομικό δίκτυο (αλλά όχι τα τραίνα που κινούνται σ’ αυτό) κ.α.
Μύθος 7ος: Η χώρα μπορεί με κάποιο τρόπο να γλιτώσει από την κρίση, χωρίς να αναγκαστεί να καταφύγει σε απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων. Αυτός ο μύθος συντηρείται για λόγους που θα εξηγηθούν αμέσως παρακάτω. Για να ξεφύγουμε από την κρίση, χρειάζεται να αυξηθεί το ΑΕΠ. Το ΑΕΠ αυξάνεται από την παραγωγή του ιδιωτικού τομέα, ο οποίος αυτή τη στιγμή στραγγαλίζεται για να διατηρηθεί το δημόσιο στο σημερινό του μέγεθος. Είναι λοιπόν αναπόφευκτο να γίνουν κάποιες απολύσεις. Ζητούμενο είναι αυτές να γίνουν δίκαια και συντεταγμένα κι όχι οριζόντια. Η παρελκυστική τακτική της τρικομματικής κυβέρνησης, καθώς και οι περί του αντιθέτου ρητορείες της αντιπολίτευσης, δεν προσφέρουν καλές υπηρεσίες στη χώρα. Το αποτέλεσμα αυτών των τακτικών θα είναι να οδηγηθούμε σε άτακτες και βιαστικές απολύσεις (χωρίς δηλαδή καν τη στοιχειώδη αξιολόγηση ή την εξέταση των συνθηκών κάτω από τις οποίες έγινε η κάθε πρόσληψη) κάτω από συνθήκες ακόμη μεγαλύτερης χρονικής και οικονομικής πίεσης.
Πολύ φοβούμαι όμως, πως αυτή είναι η προτίμηση των κυβερνώντων! Όπως ευκολότερα δικαιολογείς μια απευθείας ανάθεση για κατεπείγον έργο, έτσι και ευκολότερα διατηρείς στη θέση τους ανθρώπους που προσλήφθηκαν με αναξιοκρατικές διαδικασίες, όταν ο χρόνος και οι συνθήκες πιέζουν. Σημειώνω λοιπόν ότι η άμεση έναρξη διαδικασιών αξιολόγησης και απομάκρυνσης όσων κρίνονται ακατάλληλοι είναι ΚΑΙ προς το συμφέρον των καλών και άξιων δημόσιων υπαλλήλων. Ακόμη όμως κι αν αυτό δεν επιτευχθεί, η μείωση του σημερινού μεγέθους του δημοσίου εξακολουθεί πάραυτα να αποτελεί αναπόφευκτη ανάγκη. Η κοινωνία ήδη βρίσκεται στα όριά της, από τους φόρους που της επιβάλλονται.
*Ο Γιώργος Καραβάνας είναι μοριακός Βιολόγος
ΠΗΓΗ: http://gkaravanas.wordpress.com
